Reklama-EduAu

Artykuły Archiwalne

Zadłużenie australijskich gospodarstw domowych – wysokie lecz wciąż bezpieczne

Autor: Joanna Stachowiak 4 sierpnia 2014

PRZECZYTAJ TEŻ: Joanna Stachowiak, Ceny nieruchomości  w Australii. Czy to bańka budowlana?

Wpływ zadłużenia prywatnego na stan gospodarki

Poziom zadłużenia prywatnego, czyli dług gospodarstw domowych, jest aspektem pomijanym w większości analiz ekonomicznych. Neoklasyczni ekonomiści uważają ten czynnik za nieistotny, gdyż w skali makroekonomicznej nie ma znaczenia wysokość długu lub oszczędności społeczeństwa, a wzrost długu oznacza tylko przesuniecie siły nabywczej z oszczędzającego na pożyczającego. Siła nabywcza zadłużającego się rośnie, a oszczędzającego słabnie, równowaga zostanie więc zachwiana w skali makroekonomicznej jedynie, gdy wystąpi duża różnica w zachowaniu relacji oszczędzający i pożyczający. Dlatego też jedynie dystrybucja długu ma znaczenie, a nie jego poziom czy zmiana. Zadłużenie gospodarstw domowych przekłada się jednak na stan gospodarki. Zdaniem ekspertów Międzynarodowego Funduszu Walutowego wysokie poziomy długu i bezrobocia, z jakimi mierzy się wiele gospodarek europejskich, pozostaną problemem na wiele lat, bez wzmocnienia wzrostu gospodarczego. Dotyczy to zarówno zadłużenia w sektorze prywatnym jak i publicznym. Według prognoz MFW średni wzrost w krajach europejskich w latach 2013-2017 będzie dużo niższy niż w przedkryzysowych 2003-2007. Polska, będąc w czołówce Europy, ma do 2017 r. rozwijać się w tempie ok 2%.

Zadłużenie australijskich gospodarstw domowych na tle innych krajów

Zadłużenie australijskich gospodarstw domowych jest wysokie według światowych standardów, lecz nie zagraża ono stabilności systemu finansowego. Całkowite zadłużenie Australii w porównaniu z innymi rozwiniętymi krajami świata jest niskie, po części ze względu na elastyczność obniżek stop procentowych, bufor jaki zapewnia australijski dolar podczas ekstremalnych skoków oraz ograniczony popyt w poza górniczych sektorach gospodarki. Podczas gdy dług publiczny i zadłużenie przedsiębiorstw są na stosunkowo niskim poziomie, jedynym obszarem o zwiększonej wrażliwości jest zadłużenie gospodarstw domowych. W 2012r. średni poziom zadłużenia gospodarstw domowych w Australii wynosił $151,488, według raportu The Melbourne Institute. Ekonomista australijskiego Commonwealth Bank Michael Workman twierdzi, że jest wiele czynników świadczących o tym, że wysoki poziom długu niekoniecznie musi stanowić problem. Niektórzy komentatorzy śledzący bilans gospodarstw domowych uważają jednak, że stan zadłużenia wielu gospodarstw domowych jest zbyt wysoki i nierealna jest spłata wielu zobowiązań. Australijski stosunek średniego długu do rozporządzalnego dochodu wynosił 147% w 2012r i był większy o 28% w porównaniu z okresem 10 lat wstecz, jak pokazuje raport HILDA (Household Income and Labour Dynamics in Australia – Dochody Gospodarstw Domowych i Dynamika Pracy w Australii) opracowany przez The Melbourne Institute w 2012r. Stabilność gospodarki to istotny czynnik warunkujący zdolność pożyczkobiorcy do dokonywania spłat zaciągniętych zobowiązań. Przeznaczenie kredytu stanowi natomiast kluczowy czynnik przesądzający o tym czy będzie on bezpieczny czy też nie. Jeśli kredyt jest zaciągnięty na dom o wartości znacznie przewyższającej kwotę kredytu to w ostateczności bank może odzyskać pieniądze sprzedając nieruchomość. Takie sytuacje były rzadkością w przypadku kredytów sub-prime w Stanach Zjednoczonych, gdzie czasem nie wymagano nawet depozytu przy udzielaniu kredytu i nie przeprowadzano oceny zdolności kredytowej. W następstwie wielkiego kryzysu finansowego z 2008 r. Stany Zjednoczone i większość państw europejskich pogrążyło się w recesji, liczba bezrobotnych wzrosła. Wzrost niespłaconego zadłużenia z początku kryzysu miał dominujący wpływ na pogłębienie bezrobocia. Australia uniknęła jednak recesji którą dotknięte zostały inne kraje. Swą dobrą kondycję ekonomiczną zawdzięcza ona głównie surowszym wymogom udzielania kredytów stawianym potencjalnym kredytobiorcom przez instytucje finansowe, elastycznemu kursowi wymiany i niższej stopie procentowej. Najważniejszy czynnik mający wpływ na rynek nieruchomości – stopa bezrobocia, wzrosła w Australii maksymalnie tylko do 6%. Od czasu wielkiego kryzysu finansowego zadłużenie było źródłem braku stabilności ekonomicznej wielu krajów, w szczególności w Europie oraz Stanów Zjednoczonych. Początkowo uwaga skupiona była na sektorze prywatnym, ostatnio coraz silniej można zaobserwować wzrost zainteresowania sektorem publicznym.

Dług publiczny w Australii

Australijski dług publiczny jest stosunkowo niski, warto go jednak rozpatrywać na tle całkowitego zadłużenia. Poniższa tabela z 2012r. przedstawia całkowity poziom zadłużenia, czyli publiczne i prywatne, jako procent Produktu Krajowego Brutto w Australii i innych krajach, włączając strefę euro

. Tabela-outstanding debt, procent GDP new

Źródło: http://www.switzer.com.au/the-experts/shane-oliver/debt—how-does-australia-compare/

Poziom australijskiego długu publicznego jest niski na tle innych krajów. Dług prywatny jest natomiast słabszym ogniwem i jest to związane głównie ze względnie wysokim poziomem zadłużenia gospodarstw domowych.

Dług prywatny w Australii

Zadłużenie gospodarstw domowych w Australii rosło systematycznie do czasu globalnego kryzysu ekonomicznego kiedy to obniżano stopy procentowe. Rosnąca konkurencja finansowa doprowadziła do zwiększenia dostępności kredytu, a względnie stabilna sytuacja ekonomiczna i rosnące ceny aktywów zachęcały gospodarstwa domowe do zaciągania zobowiązań i zwiększania wydatków. Na poniższym wykresie można zaobserwować jak kształtował się dług gospodarstw domowych Australii jako procent dochodu do rozdysponowania na tle czterech innych państw w latach 1970 – 2010.

Zadłużenie-gospodarstw-domowych-Australii

Źródło: http://www.switzer.com.au/the-experts/shane-oliver/debt—how-does-australia-compare/

Kryzys finansowy spowodował bardziej ostrożne podejście do zaciągania zobowiązań przez Australijczyków na skutek obniżenia wartości aktywów, rosnących obaw przed znacznymi obniżkami cen nieruchomości, jak to miało miejsce w Stanach Zjednoczonych i niektórych krajach Unii Europejskiej, oraz zwiększonej niepewności na rynku pracy. Poziom zadłużenia prywatnego w Australii stopniowo ustabilizował się na tle innych krajów. Ostatecznie ryzykowność australijskich kredytów hipotecznych zaczęła spadać. Odsetek niewypłacalnych kredytów pozostaje stosunkowo niski, ok 5% dla zaległych kredytów i 2% dla nowo przyznanych. Około 50% pożyczkobiorców wyprzedza spłaty, poza tym wszystkie kredyty zabezpieczone są regresem, czyli Australijczycy nie mogą po prostu wyprowadzić się z domu tak by roszczenia instytucji finansowej nie zostały zaspokojone. Warto przyjrzeć się  zestawieniu stosunku zadłużenia prywatnego w wybranych krajach świata, w tym Australii, do PKB w latach 1999-2011. Wynika z niej, że w wielu krajach dług prywatny pozostawał na stosunkowo niezmiennym poziomie, a w niektórych znacznie wzrósł.

Zadłużenie sektora prywatnego

Źródło: OECD Stat Extracts, http://stats.oecd.org/index.aspx?queryid=34814

W latach 2005-2008 zadłużenie sektora prywatnego (korporacje, gospodarstwa domowe i organizacje non-profit) wzrosło we wszystkich krajach Unii Europejskiej, poza Niemcami. Najszybciej rósł dług w Irlandii, Bułgarii, na Węgrzech, w Estonii i Hiszpanii. Wszystkie te kraje zostały dotkliwie dotknięte kryzysem. Polska była krajem o stosunkowo niskim poziomie długu prywatnego, który w latach 2005-2008 (czyli po przystąpieniu do Unii Europejskiej) wzrósł jednak o 25,8 punktów procentowych w stosunku do PKB.

 

Źródła:

S. Oliver, AMP Capital OIliver`s insights – Australian house prices and interest rates, 14 – 18 May 2011 edition.

S. Oliver, Debt – how does Australia compare? Published 08 November 08 2012, http://www.switzer.com.au/the-experts/shane-oliver/debt—how-does-australia-compare/.

T.Pompowski, O podważaniu wiary w ekonomię, https://www.obserwatorfinansowy.pl/forma/recenzje-nowosci/o-podwazaniu-wiary-w-ekonomie/.

The Great Australian Dream – Just a Dream? Housing affordability trends for Australia and our largest 25 cities, AMP NATSEM Income and Wealth Report, issue 29 July 2011.

OECD Stat Extracts, Financial Indicators – Stocks, Private Sector Debt,  http://stats.oecd.org/index.aspx?queryid=34814.

PRZECZYTAJ TEŻ: Joanna Stachowiak, Ceny nieruchomości  w Australii. Czy to bańka budowlana?

 

Komentarze

Autor

Joanna Stachowiak

Joanna StachowiakJoanna Stachowiak mieszka w Australii od 2010 roku. Jest absolwentka Wydziału Ekonomiczno - Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Pracuje jako księgowa. Jej główne zainteresowania to handel międzynarodowy, ekonomia, finanse, rozliczenia międzynarodowe. Uwielbia aktywnie spędzać czas pływając, biegając (maraton), chodząc po górach ( zdobyła m.in. najwyższy szczyt Australii - Gorę Kościuszki), biorąc udział w zawodach rogaining i orienteering. Więcej artykułów tego autora